NAMA:
SITI SARA BINTI MOHD KARIM
NO. MATRIK:
2011568211
KUMPULAN:
BMD2Cc
NAMA PENSYARAH:
USTAZ ABD AZIZ HARJIN
TARIKH HANTAR:
12/09/2012
HUKUM PERKAHWINAN DALAM ISLAM
Perkahwinan merupakan sesuatu yang diperlukan dalam hidup seluruh
masyarakat sejak zaman dahulu, sekarang dan di masa yang akan datang.
Perkahwinan timbul hubungan suami isteri dan mengeratkan hubungan kekeluargaan.
Beberapa asas hukum perkahwinan menurut islam antaranya ialah perkahwinan
berdasar dan untuk menegakkan hukum Allah. Perkahwinan adalah satu perbuatan
hukum yang membawa pengaruh bagi orang yang melakukan perkahwinan sendiri
ataupun masyarakat serta negara. Sebuah keluarga yang dibentuk melalui
perkahwinan adalah unit yang terkecil bagi pembinaan masyarakat. Ikatan
perkahwinan adalah ikatan zahir batin dan tanggungjawab yang berlanjutan bukan
hanya hubungan sesama manusia sewaktu hidup didunia tetapi di akhirat juga.
Pembinaan keluarga dan keturunan harus berdasarkan ketentuan agama. Setiap
keluarga wajib menegakkan hukum agama.
Ikatan perkahwinan adalah untuk selamanya dan akad pernikahan
tidak boleh ditentukan btas waktunya. ikatan perkahwinan haruslah dikekalkan
kerana islam menutup pintu penceraian meskipun tidak mengharamkannya.
penceraian hanyalah sebagai jalan keluar dari masalah kalau ianya terpaksa
dilakukan tetapi penceraian dibenci oleh Allah. Suami isteri masing-masing
mempunyai tanggungjawab didalam sebuah keluarga. mereka diikat dengan
ketentuan-ketentuan agama dalam menjalankan hak dan kewajipan sebagai pemimpin
dan ibu rumah tangga. Didalam kehidupan berkeluarga disebut oleh Allah bahawa
suami mempunyai kekebihan darjat atas wanita yang digelar isteri. suami juga
bertanggungjawab dalam pembinaan keluarga serta mencari dan member nafkah
kepada keluarganya. Manakala isteri mempunyai kewajipan tertentu di dalam
kedudukannya sebagai seorang ibu rumahtangga yang menguruskan urusan
rumahtangga dan mengasuh serta mendidik anak-anak.
HIKMAH PERKAHWINAN
Hikmah menurut undang-undang perkahwinan ialah agama menentukankan
bahawa sahnya perkahwinan. Perkahwinan sah apabila dilakukan menurut hukum
agama masing-masing dan kepercayaannya. Selain itu, perkahwinan juga bertujuan
untuk membentuk sebuah keluarga yang kekal bahagia serta harmoni. Suami isteri
juga harus saling mengerti dan saling bantu membantu antara satu sama lain
serta mengembangkan keperibadian yang teguh untuk mencapai kesejahteraan dan
kebahagiaan rumah tangga bersama dalam waktu yang tidak terbatas. Hak dan
kedudukan isteri seimbang dengan hak dan kedudukan suami. Segala sesuatu baik
mahu pun buruk dalam kehidupan rumah tangga atau dalam pergaulan masyarakat
dapat dirunding dan diputuskan oleh mereka sendiri.
PENGERTIAN PERKAHWINAN
Pengertian perkahwinan menurut bahasa ialah persetubuhan atau
perkumpulanManakala dari segi syarak ialah akad yang menghalalkan perhubungan
dengan akad yang mengandungi syarat-syarat tertentu. Sebelum perkahwinan
dilangsungkan, langkah pertama yang harus dilakukan disebut khitbah. Khitbah
bermaksud pinangan atau erti kata lain lamaran permintaan untuk menjadikan
seseorang perempuan itu sebagai isteri. Perempuan yang boleh dipinang ialah
perempuan itu bukan lah isteri orang, tidak berada dalam iddah dan bukan juga
dalam pinangan orang lain. Manakala perempuan yang tidak boleh dipinang ialah
isteri orang atau perempuan yang berada dalam iddah raj’i kerana perempuan yang
berada dalam iddah raj’i itu adalah seperti masih mempunyai suami. Seperti yang
diketahui apabila perempuan tersebut dirujuk kembali oleh suaminya dan ini
bererti perempuan tersebut akan menjadi isteri yang mutlak kepada lelaki itu.
Sebelum dilakukan pinangan lelaki disunatkan untuk melihat terlebih dahulu
perempuan yang bakal dipinangnya. Hukum melihat calon suami atau isteri tidak
terbatas kepada lelaki sahaja malahan perempuan juga boleh melihat lelaki yang
meminangnya untuk mendapatkan kesan bahawa lelaki yang meminangnya itu menarik
pada pandangan matanya.
HUKUM ERKAHWINAN
Hukum perkahwinan ialah sunat bagi seseorang apabila pemikiran nya
telah cukup matang dan hatinya telah terorong untuk berkahwin dan mendirikan
rumah tangga serta mampu memberikan nafkah zahir dan batin kepada bakal
pasangan nya. Disamping itu, mereka akan mendapat pahala kerana melakukan
perbuatan sunat dan dapat myekat mereka daripada melakukan perbuatan zina. Wajib
apabila seseorang itu dilihat dari pertumbuhan jasmaninya sudah layak untuk
berkahwin dan memiliki kehidupan yang cukup sempurna, dan apabila mereka tidak
berkahwin akan mudah terjerumus dalam perbuatan tercela seperti zina maka wajib
lah mereka berkahwin. Makruh apabila seseorang itu sudah layak untuk berkahwin
tetapi tidak mampu memberi nafkah kepada keluarganya maka lebih baik mereka
tidak berkahwin dahulu kerana akan membawa kesengsaraan bagi keluarganya. Haram
jika seseorang itu mengahwini perempuan dengan maksud mahu menyakiti,
menganiaya, atau mempermainkannya. Jika ia melakukan perkahwinan itu dengan
niat yang tidak baik maka ia berdosa meskipun perkahwinannya sah kerana
memenuhi syarat-syarat yang ditentukan. Tetapi apabila perkahwinan itu tidak
terjadi maka ia akan mendapat pahala.
Suatu perkahwinan itu akan sah hukumnya apabila memenuhi rukun dan
syarat perkahwinan. Antara rukun perkahwinan ialah adanya calon suami atau
isteri, wali, dua orang saksi dan paling penting siqhah (lafaz akad nikah).
Sealin itu, syarat-syarat calon suami ialah bukan mahram, dengan kemahuan
sendiri bukan paksaan, seorang lelaki sejati, seorang muslim dan tidak
mengerjakan ihram atau umrah. Manakala calon isteri pula bukan mahram, orang
muslimah, bukan isteri orang, tidak berada dalam iddah suaminya dan tidak
bersaudara apabila perempuan tersebut dijadikan sebagai isteri kedua, ketiga
dan keempat. Ijab-kabul ialah akad nikah yang tersusun daripada siqhah (susunan
kata)yang berisi ijab iaitu penyerahan pihak pertama dan qobul iaitu penerimaan
daripada pihak kedua atas pertalian nikah. Ijab dan qobul hendaklah disebut
dengan jelas dan tidak terputus.
WALIMATUL URUS PERKAHWINAN
Walimah ialah kenduri yang dilaksanakan dalam pernikahan dan hukum
mengadakan walimah ialah sunat bukannya wajib. kepentingan melakukan walimah
adalah untuk menghebahkan kepada seluruh masyarakat perkahwinan tersebut bagi
mengelakkan fitnah. Selain itu, bertujuan untuk ketaqwaan dan keberkatan serta
dapat mngeratkan silaturrahim keluarga disamping bersedekah mengikut kemampuan
dan mengadakan kenduri kahwin sunat muakad. Mahar atau maskahwin ialah suatu
pemberian wajib oleh suami kepada isteri yang harus disebut pada saat dilakukan
akad atau ijab Kabul. Selalunya mahar diberikan pada waktu akad nikah yang
dilangsungkan secara tunai sebagai lambang bahawa suami dengan suka rela
memberikan dan mengornankan hartanya sebagai pemberian kepada suaminya.
Pemberian mahar wajib atas seorang lelaki, namun ia tidak menjadi rukun nikah
kerana pada waktu akad maskawin belum diberikan tetapi akad nikah tetap sah.
Mahar terbahagi kepada dua iaitu mahar ‘musamma’dan mahar ‘mitsil’. Mahar
musamma ialah mahar yang diucapkan sewaktu waktu akad. Mahar musamma selalunya
diberikan secara tunai dan biasanya ditangguhkan pembayarannya. Mahar mitsil
pula suatu mahar yang layak atau sepadan dengan kedudukan isterinya.
Tidak sah perkahwinan itu tanpa seorang wali dan syarat-syarat
wali ialah islam, baligh, berakal, lelaki dan adil. Seorang yang berhak menjadi
wali ialah bapa, datuk sebelah bapa, saudara lelaki kandung seibu sebapa,
saudara lelaki sebapa, anak lelaki dari saudara lelaki kandung dan bapa saudara
sebelah bapa. Wali mujbir ialah wali yang berhak mengahwinkan anak perempuannya
yang telah baligh, berakal dan tidak meminta izin terlebih dahulu daripada anak
perempuannya. Wali mujbir ialah bapa dan datuk sahaja. Al-quran telah
meletakkan hukum larangan pernikahan antaranya ialah berdasarkan perbezaan
agama, berdasarkan pertalian darah, perempuan yang berada dalam iddah,
perempuan yang berada dalam ihram dan pernikahan disebabkan isteri orang.
Pernikahan tidak boleh bertentangan dengan ketentuan agama. rukun dan syarat
perkahwinan haruslah lengkap dan dilakukan secara baik. perkahwinan yang
berselisihan dengan ketentuan agama dilarang dilakukan antaranya ialah kurang
rukun atau syarat yang tidak dipenuhi maka nikah tidak boleh dilakukan.
Misalnya pernikahan tanpa saksi, pernikahan dengan mahram. Dan jika pernikahan
itu terjadi maka pernikahan itu adalah batal.
Disamping itu, nikah syiqhar atau kahwin tukar ialah waali bagi
seorang perempuan menikahkan perempuan yang ia wali kepada lelaki lain dengan
perjanjian bahawa lelaki itu mahu menikahkan wanita dibawah perwaliannya
kepadanya tanpa membayar mahar. Nikah muhallil(nikah untuk penghalal)ialah
nikah yang dilakukan oleh seseorang dengan tujuan untuk menghalalkan perempuan
yang dinikahinya bagi bekas suaminya yang telah menjatuhkan talak tiga, untuk
kahwin lagi. Perempuan yang telah dijatuhi talak tiga tidak boleh berkahwin
semula dengan bekas suaminya kecuali apabila terjadi perempuan itu telah
dikahwini oleh orang lain, nikahnya tidak dimaksudkan sebagai penghalal kepada
bekas suaminya tetapi terjadi perceraian dan telah habis iddahnya kepada lelaki
yang dikahwininya itu. Nikah tafwidh ialah nikah yang di dalam akad ijab Kabul
pihak mempelai lelaki tidak menyatakan kesediaan membayar mahar kepada pihak
mempelai perempuan. Pernikahan tersebut dilarang kerana tidak menyebut mahar
padahal mahar harus disebut di dalam ijab Kabul. Nikah mut’ah ialah nikah yang
dilakukan seseorang dengan tujuan semata-mata untuk melepaskan hawa nafsu dan
bersenang-senang untuk sementara waktu. Nikah tersebut dilarang dilakukan
kerana tidak sesuai dengan tujuan perkahwinan yang disyariatkan.
Selepas sah pernikahan itu maka bermulalah kehidupan yang
baru dan bertanggungjawab melaksanakan hak dan kewajipan suami isteri, harta
kekayaan dan juga keturunan. Hak dan kewajipan seorang suami isteri terbahagi
kepada tiga bahagian iaitu hak dan kewajipan sebagai seorang suami, hak dan
kewajipan sebagai seorang isteri dan juga hak bersama suami isteri. Pernikahan
dapat membentuk rumah tangga dan keturunan harmoni, penuh kasih sayang dan
tolong menolong antara satu sama lain. Oleh itu, pergaulan yang baik antara
suami isteri haruslah dipupuk dan tidak boleh hanya mementingkan diri sendiri
sahaja. Isteri mestilah memberikan hak suami dan baik dan begitu juga suami.
Suami hendaklah juga melaksanakan kewajipan nya dan sebagai pemimpin keluarga
dan memberikan nafkah kepada isteri dan anak-anaknya. Isteri juga berhak
mendapat layanan yang baik daripada suami bahkan isteri juga berhak menuntut
apabila suami tidak menpedulikan hak-hak isteri baik dari masalah mendapatkan
keturunan atau zuriat ataupun yang melibatkan nafkah.
Nusyuz ialah meninggalkan kewajipan bersuami isteri. Contohnya
suami nusyuz kepada keluarga kerana tidak memberikan nafkah kepada mereka
manakala isteri nusyuz pula isteri keluar rumah tanpa keizinan suami dan
perbuatan tersebut sangat dilarang oleh agama. Cara mengatasi nusyuz ialah
dengan memberikan nasihat yang baik, memisahkan diri daripada tempat tidur dan
memukul dengan cara yang baikdan tidak dengan alatan yang merbahaya. Syiqaq
menurut bahasa ialah perselisihan manakala dari segi istilah ialah perselisihan
antara suami isteri yang penyelesaian diserahkan kepada kelurga kedua-dua belah
pihak atau dikenali juga sebagai ‘hakam’. Hakam ialah orany yang diutuskan dari
pihak suami dan isteri untuk merunding dan mencari jalan penyelesaian
perselisihan mereka. Cara yang terbaik apabila terjadi perselisihan adalah
dengan mengangkat dua hakam iaitu seoarang daripada sebelah pihak perempuan dan
sebelah lagi daripada sebelah pihak lelaki. Apabila kedua-dua hakam itu sudah
sepakat untuk mendamaikan kembali suami isteri maka mereka suami isteri boleh
hidup kembali sebagai sebauh kelauarga dan suami isteri. Tetapi apabila tiada
jalan penyelesaian lain maka mereka haruslah bercerai dan terdapat dua cara
iaitu sebelah suami menjatuhkan talak kepada isteri atau sebelah isteri
menjatuhkan khulu’ kepada suami.
Harta kekayaan ialah harta suami isteri iaitu harta kepunyaan
suami atau isteri yang diperoleh masing-masing sebelum berkahwin ataupun harta
yang diperoleh mereka selama perkahwinan. Menurut islam harta seorang perempuan
tidak menjadi milik bersama suami. Isteri mempunyai hak yang penuh terhadap
hartanya. Suami tidak boleh menuntut hak harta isteri kecuali isteri memberikan
hartanya kepada suami. Keturunan dalam sebuah kelurga amatlah penting dalam
membentuk keluarga yang harmoni. Seperti yang disebut nikah ialah satu aqad
untuk menghalalkan hubungan kelamin antara lelaki dan perempuan dengan tujuan
untuk membentuk kehidupan rumah tangga dan mendapat keredaan Allah S.W.T.
Perbuatan zina amat dilarang adalah bertujuan untuk memelihara keturunan umat
manusia.
Pernikahan dalam islam selain untuk membina rumah tangga yang
bahagia ia juga merupakan tali yang kuat untuk mengikat tali persaudaraan
antara kedua belah pihak suami mahupun pihak isteri. Walaupun begitu masalah
yang selalu berlaku dalam sebuah rumh tangga juga ialah persengketaan,
kurangnya kepercayaan antara satu sama lain dan sehingga kadang-kadang
terjadinya kepada goyahnya sebuah rumahtangga itu. Keruntuhan sesebuah rumah
tangga itu bukan sahaja disebabkan oleh isteri tetapi juga daripada sikap
suami. Ini disebabkan sikap suami yang selalu menyalahi isteri dan sering
mencurigai isteri. Selain itu, sikap suami yang tdak mempedulikan hak isteri
dan sikap suami yang suka berfoya-foya. Kesemua sebab-sebab berikut akan
menyebabkan keruntuhan sebuah keluarga. Di dalam islam hubungan pernikahan itu
terputus disebabkan terjadi beberapa perkara iaitu meninggal dunia, talak,
keputusan hakim, fasakh’, khulu’, li’an, ila’, zihar dan juga murtad. Apabila
suami atau isteri meninggal dunia maka terputuslah tali yang mengikat
perkahwinan mereka. Jika isteri meninggal suami boleh berkahwin dengan
perempuan lain pada bila-bila masa sahaja. Tetapi jika suami meninggal maka
isteri terpaksa menunggu iddah selama empat bulan sepuluh hari sebelum
berkahwin dengan orang lain.
Perceraian sudah ada sebelum islam lagi kecuali di dalam satu atau
dua bangsa yang tiada didapati hukum perceraian di kalangan mereka. Pengertian
talak menurut bahasa ialah melepaskan atau menanggalkan. Manakala dari segi
istilah pula bermaksud melepaskan seseorang perempuan dari ikatan
perkahwinannya. Agama islam telah menetapkan adanya hukum perceraian ini, namun
diiringi dengan penjelasan dari rasulullah bahawa perceraian itu sangat tidak
disukai oleh Allah. Kerana perceraian itu ibarat meruntuhkan masjid yang
dibina. Talak atau perceraian itu adalah mutlak yang diberikan kepada kaum
lelaki. Pada zaman jahiliyah tidak wujud peraturan yang mengatur tentang
perceraian. Lelaki boleh sesuka hati menjatuhkan talak kepada isteri mereka.
Oleh sebab itu kaum lelaki boleh buat sewenang-wenang kepada isteri mereka kerana
apabila mereka marah atau benci kepada isteri mereka dengan senang mereka
melafazkan cerai. Apabila isteri mereka sudah habis iddah maka mereka merujuk
kembali isteri mereka. Maka datangnya agama islam memperbaiki masyarakat
jahiliyah yang amat menghina kaum wanita itu. Jmhur ulama menegaskan bahawa
menjatuhkan talak hanya dilakukan sekali. Menjatuhkan dua atau tiga talak
sekaligus hukumnya bid’ah dan haram. Talak yang diberikan untuk merujuk kembali
kepada suami ialah dua kali talak sahaja. Talak ketiga tidak boleh dirujuk lagi
oleh suami dan tidak halal isteri itu bagi suami melainkan isteri sudah
bersuami dengan lelaki lain dan telah bersetubuh dengan lelaki yang baru
dikahwininya itu.
Talak satu dan dua itu dinamakan talak raj’i iaitu talak yang boleh
suami rujuk semula kepada bekas isterinya dengan tiada memerlukan bernika
semula. Talak ba’in ialah talak yang tidak boleh suami rujuk semula kepada
bekas isterinya kecuali dengan syarat tertentu. Talak ba’in terbahagi kepada
dua iaitu talak ba’in sughro dan talak ba’in kubro. Talak ba’in sughro ialah
talak yang dijatuhkan kepada isteri yang belum dinikahi oleh orang lain dan
talak tebus. Talak ba’in kubro ialah talak tiga. Dalam talak tersebut suami
tidak boleh rujuk suami kedua semula kepada isterinya dan tidak boleh berkahwin
semula bersama isterinya kecuali memenuhi syarat-syarat yang ditentukan.
Syarat-syarat tersebut ialah bekas isterinya telah berkahwin dengan lelaki
lain, telah bersetubuh bersama lelaki yang baru dikahwini oleh bekas isterinya,
telah diceraikan oleh lelaki kedua bekas isterinya dan apabila bekas isterinya
sudah habis iddah dari suami yang kedua.
Fasakh ialah batalnya akad nikah dan putusnya ikatan antara suami
isteri. Fasakh terjadi disebabkan sesuatu terjadi di dalam akad nikah atau
dengan sebab yang datang yang dapat menghalangi tetapnya akad seperti murtad.
Contoh terjadinya fasakh ialah jika akad telah dilangsungkan dan ternyata si
isteri yang telah dinikahi tersebut mempunyai hubungan kekeluargaan dengan
sebab penyusuan maka batal lah dengan pembayaran pihak isteri. Khulu’hendaklah
mengikut sukarela suami isteri dan suami boleh mengambil sebahagian daripada
harta isteri sebagai tebusan. Akibat daripada khulu’kedua-dua tidak boleh
dirujuk kembali sebagai suami isteri dan hendaklah dilakukan akad nikah semula
jika ingin merujuk semula. Ila’ ialah sumpah suami bahawa dia tidak akan
bersetubuh atau menyentuh isteri yang dikahwininya. Pengertian zihar ini pada
zaman jahiliyah merupakan kebiasaan orang arab kepada isteri dan enggan melepaskan
dan mengucapkan perkataan seperti menyatakan kepada isterinya yang mempunyai
persamaan kepada ibunya yang bermaksud tidak baik. Apabila suami telah
mengucapkan zihar maka isterinya itu haram disetubuhi seperti mna dia
diharamkan menyetubuhi ibunya. Jika suami mahu bersama kembali kepada isterinya
haruslah membayar kifarat iaitu memerdekakan budak, atau berpuasa dua bulan
berturut-turut atau memberi makanan kepada enam puluh orang miskin. Murtad
membawa maksud keluar daripada agama islam. Apabila murtad salah seorang dari
suami isteri, maka putuslah hubungan perkahwinan mereka disebabkan salah
seorang daripada mereka telah murtad.
KESIMPULAN
Perkahwinan adalah dapat menghindar manusia daripada melakukan
maksiat. Ia juga adalah satu ibadah yang diperintahkan oleh Allah dqan juga
sunnah rasulullah S.A.W. Di samping itu, perkahwinan juga adalah satu syariat
kerana dengan perkahwinan dapat mnyekat manusia daripada pergaulan bebas antara
lelaki dan perempuan yang bukan mahram. Selain itu, perkahwinan juga merupakan
muamalah iaitu ia merupakan tuntutan fitrah manusia. Dengan perkahwinan juga
kita dapat membuat pemilihan calon suami dan isteri. Perkahwinan juga dapat
memberikan ketenangan(sakinah)kasih sayang(mawaddah)dan juga belas
ihsan(warahmah)antara pasangan suami isteri, anak-anak dan kaum kerabat
keluarga serta dapat mewujudkan keluarga yang besar dan silaturrahim yang
terjalin dapat dieratkan.
------------------------------------------------------
Ustaz Abd Aziz bin Harjin
Pensyarah Tamadun Islam
Universiti Teknologi MARA Perlis
02600 Arau
PERLIS
MALAYSIA
013-4006206
04-9882701
abdazizharjin@perlis.uitm.edu.my
http://abdazizharjin.blogspot.com